Effectief schrijven

Effectief schrijven loont. Met deze 11 psychologische trucjes maak je kopjes en teksten effectiever. Hoe je dat precies doet lees je in dit onderzoekje van de slechtste tekstschrijver ooit.

Tekstschrijver Jacob kijkt achter het scherm. Illustratie bij effectief schrijven.
© de tekstschrijvers

Hoe schrijf je een pakkende titel?

Aan de Universiteit van Pittsburgh is onderzocht hoe onze kennis zich verhoudt tot wat we willen weten. Wanneer je over een onderwerp vrij weinig kennis hebt zal je er niet snel belangstelling voor tonen. Heb je wat voorkennis is je interesse sneller gewekt. Uit onderzoek blijkt dat we belangstellender worden naargelang we over een onderwerp meer kennis beschikken. Tekstschrijvers gebruiken dit gegeven -al of niet bewust- om pakkende titles te fabriceren. Een titel wekt interesse doordat ie incomplete informatie bevat. Een goede titel herbergt genoeg informatie om de nieuwsgierigheid op te wekken maar houdt informatie achter, zodat doorlezen noodzakelijk is.

Bron: https://www.cmu.edu/dietrich/sds/docs/loewenstein/PsychofCuriosity.pdf

Cijfers in een titel

Cijfers scheppen duidelijkheid. Een onderzoek naar de tijdsbeleving tijdens wachten toont iets vreemds aan… als ons verteld wordt hoe lang het gaat duren, zijn we rustiger en gaat de tijd sneller. Blijven we in het ongewisse, tikt de klok minder snel. Getallen ordenen blijkbaar verwachtingen. Het is goed mogelijk dat dit principe ten grondslag ligt aan het feit dat titels met getallen voor veel mensen de voorkeur hebben ten opzichte van titels zonder. Vreemd in dit opzicht is dat een aanhef met oneven cijfers 20 % sneller wordt geloofd dan titels met makkelijk deelbare cijfers. Tot slot vallen geschreven getallen minder op dan cijfers.   

Bron: Terence M. Hines, An odd effect: Lengthened reaction times for judgments about odd digits.

Vragen in een titel

Vragen prikkelen onze nieuwsgierigheid, alleen het zien van een vraagteken maakt ons al nieuwsgierig. Het lezen van een titel die het bericht samenvat is niet spannend (voor Google trouwens wel doelmatig). Zorg bij je titel dat er inlevingsvermogen ontstaat, zodat de lezer zich kan identificeren. Overduidelijk is dat je die vraag in je stukje wel moet beantwoorden. Enfin, maak geen titels die algemeen zijn of niets zeggen. Voor niemand leuk.

Tussenkopjes overtuigen

Waar ik het ooit gelezen heb weet ik niet meer, maar het blijkt dat lezers een van een vette letter voorziene tekst meer waarde toedichten dan een tekst in cursief. Los hiervan is het zo dat rijmwoorden in een kopje beter onthouden worden.

Plaats van een afbeelding 

Het menselijk brein schept orde in visuele indrukken. Verstandelijke mededelingen komen op de een of andere manier beter over boven een plaatje. Emotionele berichten komen het best tot hun recht als die onder een illustratie staan. 

Bron: Luca Cian · Aradhna Krishna · Norbert Schwarz: Positioning Rationality and Emotion: Rationality Is Up and Emotion Is Down

Woorden en gedrag

Modelpoppetjes op tafel, oud mannetje voor een kloof. Illustratie bij invloed woorden op gedrag
© de tekstschrijvers

Dit hoort hier eigenlijk niet tussen maar is wel interessant. Als je oudjes zinnen laat optekenen die de aspecten van ouderdom onderschrijven, zinnen met woorden als vergeetachtig en rollator bijvoorbeeld, dan zijn ze later bij de lift dan de groep bejaarden die zinnen schreven met jurk en auto. Behoorlijk opmerkelijk. John Bargh was de pestkop die dit onderzoek op zijn naam heeft. Nu snel alle oudjes een tekst laten schrijven waardoor ze 48,- euro nooit meer in muntje van 10 cent afrekenen.

Bron: https://www.nationalgeographic.com/science/phenomena/2012/03/10/failed-replication-bargh-psychology-study-doyen/

Woordgebruik: functionele verandering

Een functionele verandering is een woord van functie laten veranderen of van een zelfstandig naamwoord een werkwoord maken. Zo ontstaan nieuwe woorden. Shakespeare gebruikte in zijn werk 17.000 woorden, 3.000 daarvan heeft ie zelf verzonnen. Uit onderzoek van de universiteit van Liverpool blijkt dat deze techniek het brein in staat stelt te begrijpen wat een woord betekent voordat de functie van het woord in een zin duidelijk is, ook werd duidelijk dat de verschuiving in de betekenis van woorden voor een grotere hersenactiviteit zorgt. Verassend woordgebruik zorgt dus voor extra aandacht.

Bron: Liverpool University, UK Reading Shakespeare has dramatic effect on human brain

Effectief schrijven met het voegwoord omdat

Cialdini heeft in 1978 aan de Stanford-universiteit onderzoek gedaan naar het belang van het geven van redenen. Het doel was om eerder bij het kopierapparaat te komen. “Sorry, ik moet wat kopietjes draaien, mag ik even” 30 % weigerde dit verzoek. De volgende zin leverde aanmerkelijk meer resultaat. “Sorry, ik moet kopietjes draaien, mag ik even OMDAT ik haast heb. Bij gebruikmaking van deze zin weigerde slechts 6 %. Nu komt het… “Sorry, ik moet kopietjes draaien, mag ik even OMDAT ik kopietjes wil maken. De reden (alles na omdat) bleek amper verschil te maken. We verwachten na ‘omdat’ een overtuigende reden, een oorzakelijk verband. Dit is anders bij het woord ‘want’. Na ‘want’ verwachten we een mening en die is subjectief.

Bron: Robert Beno Cialdini Influence: The Psychology of Persuasion

Het woordje hoe in een titel

Na ‘hoe’ kan alleen een goede titel volgen, we zijn tenslotte voortdurend op zoek naar kennis. Daarom zijn we vatbaar voor tips en trucks waardoor we beheersing creëren, duidelijkheid krijgen. De hierboven genoemde Dale Carnegie bouwde een hele carrière op dat woord. Effectief schrijven begint met hoe.

Superlatieven

Naargeestige superlatieven blijken een hogere doorklik graad te hebben dan woorden als beste, geweldige en hoogste. Een advertentie platform vergeleek bijna 70.000 titels op drie categorieën: geen bijvoeglijk naamwoord, negatieve bijvoeglijk naamwoorden en positieve superlatieven. Uit dat onderzoek blijkt dat er 60 % meer gekeken wordt naar titels met negatieve bijvoeglijk naamwoorden dan met positieve.    

Bron: https://www.outbrain.com/about/company/

Formuleren

Dure producten breng je effectief aan de man door duidelijke informatie te bieden. Langdurig overwegen gaat aan de aanschaf van zo’n product vooraf, er zijn dus sterke argumenten nodig om consumenten over te halen. Helder geformuleerde korte zinnen verhogen het begrip en hebben ook een overtuigende werking. Alledaagse producten blijken juist wat ingewikkelde teksten te kunnen gebruiken. Dit leidt de consument af van zwakke argumenten. Effectief schrijven kan dus ook betekenen dat je als tekstschrijver ingewikkelde lappen tekst moet produceren.

Bron: Hoe mensen keuzes maken: W.L. Tiemeijer / Amsterdam University Press, Amsterdam 2011

Heb je een vraag, stel hem hier.