Vacatureteksten bevatten de discrepantie tussen de persoonlijke wensen van het individu versus de collectieve eisen van de gemeenschap, maar zijn in feite ook een voorbereiding op de sollicitatieprocedure. Geïnteresseerde kandidaten willen bovenal individueel “het verschil maken” en invloed hebben over het productieproces of de dienstverlening. Voor millenniums is dit zeker belangrijk. Dat zou de reden kunnen zijn dat zulke teksten zwanger staan van de Engelse termen, maar niet om ze ook vol te stoppen met clichés.
De cijfers
In het laatste kwartaal van 2021 stonden er volgens het CBS 371.100 vacatures open, een record; 126 vacatures voor 100 werkzoekenden. Deze krapte op de arbeidsmarkt vertaalt zich in een ontzagwekkende hoeveelheid vacatures. Er zijn bedrijven die personeelsadvertenties gebruiken om zich uitgebreid te profileren (zie afbeelding) en schieten zo hun doel voorbij. Goede vacatureteksten zorgen voor geschikte kandidaten en als gevolg voor tijdswinst door voorselectie. De opbouw van vacatures is trouwens volgens Monsterboard: functietitel, functieomschrijving, eisen, informatie over bedrijf en voorwaarden. Dit alles in helder taalgebruik en in minder dan 500 woorden. Binnen die beperkte hoeveelheid kan het nog veel misgaan…
Clichés
Personeelsadvertenties staan bol van de clichés. Vanzelfsprekend, het is een stramien. Ik licht er twee uit. ’Dynamisch’ dat woord is waarschijnlijk ooit vacatures in gesmokkeld om oudere sollicitanten al bij voorbaat weg te jagen. Nu is het een holle kreet die, als het al iets betekent, een eufemisme is voor stressvol. ‘Werken in een dynamische omgeving’ zou binnen deze optiek inhouden: overbelast bezig zijn in een onoverzichtelijke bende. De laatste: ‘proactief’ is dat zonder noodzaak ergens aan beginnen omdat de nieuwe werkgever niet goed instrueert? Intelligente sollicitanten doorzien proactief voorgaande onzin en bladeren door naar een in heldere taal geschreven vacature. Waarschijnlijk is ook dit geklaag over taalgebruik clichématig.
Vacatureteksten & Engels
Onze zuiderburen gaan behoudend om met de invloed van het Engels. ScienceGuide: “In Vlaanderen wordt het Nederlands vaker gebruikt op universiteiten dan in Nederland: 43 procent van de studenten geeft aan dat alleen Nederlands gebruikt wordt tijdens de studie, ten opzichte van 28 procent in Nederland.” In de Belgische Standaard valt op 16 februari 2022 te lezen: “Het Franglais is all over the place, en dat zint de Fransen niet.” De Académie Française maakt zich zorgen om de indringer die de Franse samenleving bedreigt: de Engelse taal. Die opmars is niet te stoppen.
Natuurlijk heeft dat ook zijn weerslag op personeelsadvertenties, de jonge doelgroep schuwt die taal allerminst. Een neveneffect is dat, net als bij het eertijdse gebruik van het woord ‘dynamisch’, het de oudere sollicitant clichématig wegjaagt.