Schrijftips. Een goede tekstschrijver herken je aan een aantal zaken: informeel taalgebruik, vermijden van Engelse termen, citaten en (andere) clichés, gedoseerd gebruik van humor, wat verstand van vormgeving en zijn prijsstelling.
Een goede tekstschrijver en spreek- versus schrijftaal
Achter een toetsenbord gebruiken we ineens formele woorden, bijvoorbeeld: alsmede, dienen te, doch, gelieve, immers en omtrent. Formeel taalgebruik schept een afstand tot de lezer, probeert gezag te vertegenwoordigen. Dat is soms nodig, denk aan een aanmaning: “Als je niet op je eigen interieurtje wil bieden, moet je maar eens gaan lappen, klootzak.“ (In spreektaal hoor je de ’t’ achter ‘wil’ niet.) “Indien u thans niet overgaat tot onmiddellijke betaling…” zal meer indruk maken. Spreektaal daarentegen is makkelijk herroepbaar, bestaat uit kortere zinnen en hoeft niet onderbouwd te worden. Bovendien is het verschil tussen een ‘d’ of een ‘t’ niet te horen. Een goede tekstschrijver kent de voor- en nadelen van schrijf- en spreektaal en zal de boel bijvoorbeeld anders opschrijven dan er tijdens een interview gezegd wordt. Het doel is duidelijk: leesbaarheid.
Engelse termen
Bootcamp (kontjescamping), brainstormen (lukraak fantaseren met als resultaat verward gedrag), branding (nee, geen strandtent), converterende content (is Hanskje, onze neerlandicus, niet content mee), engagement is key, follow-up, (follow up is een werkwoord, follow-up is een zelfstandig- of bijvoeglijk naamwoord) proces-minded, stakeholders… allemaal prima te vertalen (vak)termen.
Op Engelse leenwoorden zijn trouwens de Nederlandse spellingregels van toepassing. Samenstellingen waarvan een deel Engels is, worden aaneengeschreven: humanresourcesafdeling, managementassistent, publicrelationsbureau, topdownbenadering. Een goede tekstschrijver is naar onze mening terughoudend met het gebruik van Engelse termen.
Een goede tekstschrijver vermijdt clichés
Niet alleen overbodige Engelse termen zorgen voor agressie tijdens het lezen. Op menig website tref je zinnen als: “Dan ben je bij ons aan het goede adres” (wegwezen nu het nog kan) of “Service staat bij ons hoog in het vaandel” (niet meer dan normaal). Ik haal nog even door. Een blog of brief beginnen met: “Naar aanleiding van het feit.”
Vacatures, ook zoiets. Advertenties staan bol van de clichés. “Geen 9 tot 5 mentaliteit” (klopt, begin graag om 10 uur en om een uurtje of 4 is het genoeg geweest), “Spin in het web”, “Out of the box denken” (het gebruik van deze zin, bewijst dat het betreffende bedrijf diep in de doos zit), “Wij stellen de klant centraal”, “Snel schakelen” (niet doen, tenzij je een chauffeur zoekt). Een goede tekstschrijver herken je aan de mate van tekstuele duidelijkheid, zonder clichés.
Een goede tekstschrijver en citaten
Eigenlijk zou je alleen citaten moeten gebruiken als je de boeken waaruit geciteerd wordt zelf hebt gelezen, zou een hoop ellende schelen. Voor eenvoudige zaken worden nu de meest grote denkers uit de vergetelheid en het citatenboek getrokken. Helemaal erg, Engelse citaten! Met een citaat denkt de tekstschrijver extra gewicht aan zijn stukje toe te voegen, het tegendeel lijkt het geval. Hij laat opzichtig zien dat de creativiteit om zelf een pakkende zin op papier te krijgen totaal ontbreekt. Citeer als tekstschrijver jezelf. Als die uitdaging geen succesvol resultaat oplevert, besteed je schrijfwerk dan uit.
Een goede tekstschrijver en humor
Gevoel voor humor, daar kan je een goede tekstschrijver zo nu en dan op betrappen. Niet dat de lezer constant onder zijn bureau zakt van het lachen, want dan is de tekst niet meer serieus te nemen, maar een spitsvondige titel of een kwinkslag in de laatste regel zijn toch wel symptomen van een tekstschrijver die lekker met zijn vak bezig is. Grappig zijn is niet moeilijk maar op het juiste moment (veelal aan het einde van een zin) toeslaan met een grap, duidt op vakwerk.
Vormgeving en techniek
Overleg met ontwerpers behoort zo nu en dan tot de werkzaamheden van een tekstschrijver. Een tekst moet tenslotte in een goede vorm gegoten worden. Enige kennis van CSS, HTML, Illustrator of Photoshop zijn voor een tekstschrijver bijna noodzakelijk. Eenvoudigweg omdat eerdergenoemde zaken invloed hebben op hoe (de) tekst aan de lezer verschijnt.
Heb je een vraag, stel hem hier.